Producenci zrzeszeni w Związku Pracodawców Innowacyjnych Firm Farmaceutycznych INFARMA po raz pierwszy opublikowali informacje o współpracy z pracownikami służby zdrowia oraz organizacjami medycznymi, takimi jak szpitale, towarzystwa naukowe, organizatorzy kongresów. Publikacje dotyczą wysokości wynagrodzeń, kosztów badań klinicznych, sponsoringu i innych świadczeń w roku 2015. Na ogłoszenie danych wyraziło zgodę 22 proc. lekarzy oraz 70 proc. organizacji. Łączna wysokość wszystkich świadczeń przekazanych przez 31 firm wyniosła w 2015 roku ponad 632 miliony złotych.

Kodeks Przejrzystości powstał z inicjatywy firm produkujących leki. Producenci uznali, że opinia publiczna powinna poznać rzeczywisty wymiar ich współpracy z lekarzami i całą branżą medyczną. Najważniejszym elementem kodeksu jest podawanie do publicznej wiadomości informacji o zawieranych umowach dotyczących m.in. wynagrodzeń za prowadzone badania, finansowania udziału w kongresach medycznych, rozmaitych usług i projektów wykonywanych na zlecenie czy sponsoringu.

Ogólnoeuropejskie ujawnianie umów

Raporty będą publikowane corocznie. Aby podać w nich imię i nazwisko lekarza lub nazwę organizacji medycznej konieczna jest ich zgoda. W przypadku braku zgody, dane dotyczące nieujawnionej imiennie współpracy służą tylko do sporządzenia zestawień zbiorczych. Na koniec czerwca przypada czas publikowania pierwszych raportów przez firmy-sygnatariuszy kodeksu. Dzieje się to równocześnie w całej Europie.

Łączna wartość umów o współpracy ujawnionych przez firmy farmaceutyczne w Polsce wyniosła ponad 632 mln złotych. Największa część tej sumy (395,5 mln zł) dotyczy wydatków na działalność badawczo-rozwojową, głównie na badania kliniczne, czyli przede wszystkim wynagrodzenia dla badaczy i ośrodków, w których badania są realizowane.

Na współpracę z organizacjami ochrony zdrowia przekazano łącznie prawie 129 mln zł, w tym 18 mln zł na wynagrodzenia za realizowane projekty, ponad 58 mln zł na finansowanie różnych wydarzeń lub udziału w nich oraz ponad 52,5 mln zł jako darowizny. Przeciętnie na jedną organizację wypadło 32,5 tys. zł.

Ujawnione w raportach umowy o współpracy z lekarzami i innymi przedstawicielami zawodów medycznych, takimi jak pielęgniarki, położne czy diagności laboratoryjni, opiewają na łączną kwotę 107,6 mln zł. Składa się na nią ponad 66 mln zł na finansowanie udziału w wydarzeniach naukowych lub edukacyjnych oraz 41,5 mln zł przeznaczonych na wynagrodzenia za rozmaite usługi świadczone przez lekarzy na rzecz firm. Średnia wartość umowy o świadczeniach zawieranych przez lekarzy i firmy wyniosła 2772 zł.

Dyskrecja polskich lekarzy

Zgodnie ze sporządzonym przez INFARMĘ podsumowaniem opublikowanych przez poszczególne firmy raportów, tylko 22 proc. polskich lekarzy, z którymi firmy współpracowały w ubiegłym roku, wyraziło zgodę na publikację danych. Nasi lekarze znaleźli się pod tym względem na odległym miejscu w zestawieniu europejskim. Pierwsze analizy pokazują, że w Holandii ponad 85 proc., a w Niemczech ponad 60 proc. lekarzy zgodziło się na opublikowanie danych.

Spore zróżnicowanie można zauważyć także w polskich raportach poszczególnych firm, gdzie odsetek zgód lekarzy na publikowanie danych waha się od kilku do 70 proc. Jeśli chodzi o organizacje działające w obszarze ochrony zdrowia, to ponad 70 proc. z nich wyraziło zgodę na opublikowanie danych dotyczących ich współpracy z producentami leków.

Wszystkie raporty opublikowane w ramach Kodeksu Przejrzystości są dostępne na stronach internetowych poszczególnych firm. W zestawieniach dotyczących przedstawicieli zawodów medycznych można znaleźć w każdym przypadku imię i nazwisko lekarza, miejsce pracy oraz kwoty wynagrodzenia lub koszty udziału w konferencjach opłacone przez firmę w ciągu całego roku. Każde zestawienie tworzone jest osobno, tak więc aby obliczyć np. łączny dochód wybranej organizacji medycznej lub lekarza ze współpracy z 31 firmami-sygnatariuszami kodeksu, trzeba przejrzeć wszystkie raporty.

Firmowe specjalności

Z raportu firmy Pfizer można się np. dowiedzieć, że w 2015 roku 1244 lekarzy było beneficjentami różnych form współpracy, której wartość wyniosła 3 mln zł. Z kolei Roche współpracował z 2231 lekarzami, a łączna suma świadczeń z tego tytułu wyniosła 14,9 mln zł. Przedstawiciele zawodów medycznych mogli dzięki tej firmie wziąć udział w 167 konferencjach, a 40 proc. całej kwoty przekazanej organizacjom ochrony zdrowia i przedstawicielom zawodów medycznych stanowią darowizny dla szpitali.

Najbardziej radykalne kroki dotyczące współpracy z pracownikami służby zdrowia podjęła GSK, która przeszła w ostatnich latach długą drogę od firmy uwikłanej w sprawy korupcyjne (m.in. w Polsce czy Chinach) do pioniera zmian w sposobie prowadzenia biznesu. GSK nie angażuje już lekarzy do prowadzenia wykładów w swoim imieniu, tę rolę spełniają na kongresach medycznych pracownicy firmy. Koncern przestał też sponsorować indywidualny udział lekarzy w konferencjach naukowych.

Przedstawiciele medyczni GSK nie mają wyznaczanych celów sprzedażowych, są rozliczani z efektów pracy tylko według kryteriów jakościowych. Jedyną formą zatrudniania lekarzy przez GSK jest szkolenie pracowników firmy. W 2015 roku współpraca ta objęła 13 lekarzy, w których 12 zgodziło się (jeden wycofał swoją zgodę po zakończeniu roku) na opublikowanie informacji o wysokości umów — w ciągu całego roku była to łączna kwota 31 666 zł brutto.

GSK ujawniła też, że w 2015 roku współpracowała z 78 organizacjami ochrony zdrowia, przeznaczając na to ok. 5,3 mln zł. Jerzy Toczyski, prezes zarządu polskiego oddziału GSK deklaruje, że firma nie współpracuje z osobami, które nie zgodzą się na publikację swoich danych, a w przypadku wycofania takiej zgody nie podejmie współpracy w przyszłości.

Upublicznienie danych o świadczeniach

Zgodnie z Kodeksem Przejrzystości udostępniane są informacje o wartości świadczeń takich jak koszty udziału w konferencjach naukowych, a także wynagrodzeniach z tytułu wszelkich usług świadczonych przez przedstawicieli zawodów medycznych na rzecz firm. Należą do nich konsultacje, wykłady, szkolenia i inne usługi. W przypadku organizacji ochrony zdrowia upublicznieniu podlegają dodatkowo darowizny oraz świadczenia sponsoringowe wspierające organizację konferencji naukowych.

Raporty na temat współpracy publikowane mają być na stronach internetowych firm cyklicznie, w każdym kolejnym roku. Jeśli lekarze pisemnie wyrażą na to zgodę, dane pokazywane będą w sposób zindywidualizowany (imię i nazwisko, miejsce wykonywania działalności oraz wysokość przekazanych świadczeń w poszczególnych kategoriach). W przypadku lekarzy, którzy nie wyrazili zgody na publikację lub wyrazili ją tylko dla części umów, przekazane świadczenia ujęte będą w sposób zbiorczy. Wówczas zaprezentowana zostanie całkowita wartość świadczeń w poszczególnych kategoriach oraz liczba lekarzy, na rzecz których je przekazano. Podobnie będzie w przypadku środków przekazanych przedstawicielom innych zawodów medycznych oraz placówkom ochrony zdrowia w związku z działalnością badawczo-rozwojową.

Firmy-sygnatariusze Kodeksu Przejrzystości:

• Abbvie Polska sp. z o.o.
• Actelion Pharma polska sp. z o.o.
• Allergan sp. z o.o.
• Amgen Biotechnologia sp. z o.o.
• Angelini Pharma polska sp. z o.o.
• Astellas Pharma sp. z o.o.
• Astrazeneca Pharma Poland sp. z o.o.
• Bayer sp. z o.o.
• Biogen Poland sp. z o.o.
• Boehringer Ingelheim Marketing sp. z o.o.
• Bristol-Myers Squib Polska sp. z o.o.
• Celgene sp. z o.o.
• Chiesi Poland sp. z o.o.
• Eli Lilly Polska sp. z o.o.
• GSK Commercial sp. z o.o.
• Ipsen Poland sp. z o.o.
• Janssen Cilag Polska sp. z o.o.
• Leo Pharma sp. z o.o.
• Lundbeck Poland sp. z o.o.
• Merck sp. z o.o.
• MSD Polska sp. z o.o.
• Novartis Poland sp. z o.o.
• Novo Nordisk Pharma sp. z o.o.
• Pfizer Polska sp. z o.o.
• Pierre Fabre Medicament Polska sp. z o.o.
• Roche Polska sp. z o.o
• Sanofi-Aventis sp. z o.o.
• Sanofi Pasteur sp. z o.o.
• Servier Polska sp. z o.o.
• Takeda Polska sp. z o.o.
• Teva Pharmaceuticals Polska sp. z o.o.*
• UCB Pharma sp. z o.o.

*Teva przystąpiła do Kodeksu Przejrzystości później i jeszcze nie opublikowała swojego raportu.

Warto wiedzieć

Inicjatywa podjęta przez 33 stowarzyszenia z krajów europejskich. Informowanie o wynagrodzeniach i zakupie świadczeń na rzecz lekarzy i innych osób oraz organizacji z branży medycznej przez producentów leków wynika z Kodeksu Przejrzystości — inicjatywy Europejskiej Federacji Przemysłu i Stowarzyszeń Farmaceutycznych (EFPIA), którą w Polsce reprezentuje INFARMA. Zapisy kodeksu wdrażają 33 stowarzyszenia członkowskie EFPIA w poszczególnych krajach. Od przyszłego roku podobne zasady informowania o współpracy z lekarzami mają wprowadzić także firmy generyczne, zrzeszone w stowarzyszeniu Medicine for Europe (dawniej EGA), którego polskim członkiem jest Polski Związek Pracodawców Przemysłu Farmaceutycznego.

źródło: pulsmedycyny.pl